Een dwangstoornis is een psychische aandoening die behoort tot de angststoornissen. De medische term voor een dwangstoornis is obsessief-compulsieve stoornis (OCS). Iemand met OCS heeft last van obsessies. Obsessies zijn gedachten, beelden en impulsen die steeds terugkomen. Bijvoorbeeld, de gedachte om:

• besmet te raken, anderen te besmetten.
• rampzalige fouten te maken.
• anderen iets aan te doen.

Obsessies zorgen voor angst. Men voelt zich rusteloos, gespannen, nerveus. Als reactie op angst of onrust ontstaan er dwangmatige handelingen of gedachten. Deze handelingen of gedachten worden compulsies genoemd. Compulsies hebben vaak een vast patroon of verlopen volgens strikte regels die voor andere mensen moeilijk te begrijpen zijn. Bijvoorbeeld:

• schoonmaken;
• handen constant wassen;
• steeds bepaalde trede van trap overslaan;
• voortdurend controleren of kraan wel dicht is;
• alles tellen;
• in gedachten steeds dezelfde zinnetjes herhalen;
• steeds geruststelling vragen;
• altijd alles willen vertellen wat men denkt en voelt.

Men is bang dat er iets ‘erg’ zal gebeuren wanneer deze handelingen niet volgehouden worden.

Obsessies en compulsies hangen vaak sterk samen, maar dit hoeft niet steeds zo te zijn. Iemand kan ook last hebben van obsessies, zonder dat er toevlucht wordt gezocht in compulsies.

Typisch bij OCS is vermijdingsgedrag. Dwangmatige gedachten en/of gedragingen zijn ook een vorm van vermijdingsgedrag. Deze helpen om de angst af te weren, weg te duwen. Daarnaast vermijden mensen met OCS zoveel mogelijk de plaatsen of situaties die angst oproepen.

OCS kan goed behandeld worden. Een belangrijk onderdeel hiervan is het aanpakken van vermijdingsgedrag. Behandeling kan bestaan uit cognitieve gedragstherapie en/of medicatie.

Cognitieve gedragstherapie omvat:

• cognitieve therapie (praten over angst, anders leren denken).
• gedragstherapie (angstige situaties oefenen).

Daarnaast kunnen er nog aanvullende behandelingen overwogen worden, zoals bijvoorbeeld angstbeheersing, ontspanningstechnieken,… .

Lees meer

Lees minder

De precieze oorzaak is niet gekend.  Bepaalde factoren verhogen het risico op het krijgen van een dwangstoornis:

• erfelijkheid;
• opvoeding;
• lichamelijk (neurologisch);
• ingrijpende gebeurtenis;
• persoonlijke eigenschappen;
• persoonlijke situatie (geen werk, geen partner, laag inkomen,…);
• … .

Lees meer

Lees minder

Laat je begeleiden door een psycholoog. Deze kan je helpen bij:

• het doorbreken van vermijdingsgedrag door angstige situaties te oefenen;
• het opsporen van gedachten die u angst aanjagen;
• het nagaan of uw gedachten wel kloppen;
• het formuleren van meer ‘realistische’ gedachten.

Lees meer

Lees minder

Contacteer je arts wanneer je jezelf herkent in de kenmerken van OCS. De arts zal samen met je de mogelijke behandelingen bespreken en kan je doorverwijzen naar een psycholoog. In sommige gevallen kan medicatie voorgeschreven worden om angstgevoelens te verminderen.

Lees meer

Lees minder

Je eigen denkfouten leren herkennen kan helpen om anders te gaan denken.

Veel voorkomende denkfouten zijn:

Etiket plakken (ik ben een mislukkeling)
'Ik ben er niet volkomen zeker van dat ik geen virus bij me draag, dus ik ben een onverantwoordelijk mens…'

Eigen verantwoordelijkheid overschatten
'Als ik niet controleer of alle messen in de la zitten en iemand snijdt zich, ben ik verantwoordelijk…'

Invullen (u denkt dat iemand iets denkt)
'Door al die agressieve gedachten die ik heb zullen mijn kinderen wel bang voor me zijn…'

De kans op een ramp overschatten
'Als ik onze financiële administratie niet perfect beheer, gaan we zeker failliet…'

Emotioneel redeneren (u denkt met uw gevoel)
'Ik raak niet voor niets in paniek, dus het moet wel gevaarlijk zijn…'

Leer van je denkfouten. Veel gedachten zijn een gewoonte. Ze komen naar boven, zonder dat we ons nog afvragen of ze eigenlijk wel kloppen. Door ze te herkennen ga je realistischer denken, wat kan helpen om je angst te overwinnen.

Leer stress herkennen en probeer bewust te ontspannen op momenten dat de stress oploopt.

Leer stress herkennen

Hieronder enkele typische verschijnselen bij stress.

• Lichamelijk:
• gespannen spieren;
• klamme handen;
• vaak hoofdpijn hebben;
• slecht slapen;
• hartkloppingen;
• vaak moe zijn;
• hoge bloeddruk.

• Psychisch:
• lusteloos, somber;
• zich machteloos voelen;
• lusteloos, gejaagd;
• snel geïrriteerd.

• Gedrag:
• heel veel of net heel weinig eten;
• alcohol drinken om te kunnen ontspannen;
• regelmatig kalmerende middelen/ slaapmiddelen gebruiken;
• veel klagen, cynisch zijn;
• neiging zich terug te trekken of net  heel druk zijn;
• niet meer echt kunnen genieten.

Ademhalingsoefeningen of spierontspanningsoefeningen kunnen helpen om te ontspannen. Denk bijvoorbeeld aan yoga.

Leef gezond

Hoe gezonder je bent, des te beter je tegen stress of spanning bestand bent.

• Eet gezond en gevarieerd.
• Beweeg voldoende.
• Zorg voor een goede nachtrust.

Besteed aandacht aan sociale contacten

Contact met anderen helpt stress te voorkomen. Doe dingen waar je plezier aan beleefd. Plan regelmatig leuke en ontspannende activiteiten in, zoals:

• sporten;
• in de tuin werken;
• naar de film;
• uit eten met vrienden;
• ….

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer