Wat is bof?
Bof of dikoor (parotitis epidemica) is een zeer besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door het bofvirus.
Bof wordt overdragen:
- via de lucht door hoesten of praten.
- soms via besmette voorwerpen of oppervlakten (handen, bestek, bekers, speelgoed, deurknoppen, …)
Bij kinderen die ingeënt zijn, is de kans klein dat ze erg ziek worden na contact met een kind dat bof heeft. Eén op de drie besmette kinderen, krijgt helemaal geen symptomen. Bof gaat dan ongemerkt voorbij.
Bof kan leiden tot andere aandoeningen. Bij jonge kinderen is er een kleine kans op hersenvliesontsteking. Een hersenvliesontsteking met het bofvirus geneest meestal goed. Heel zelden ontstaat doofheid aan een oor. De alvleesklier kan ontstoken zijn en aanleiding geven tot buikpijn en braken. Als (jonge) mannen de bof krijgen kan een teelbal ontsteken. Dit geeft pijn in de teelbal die kan uitstralen naar de onderbuik. Het is zeer zeldzaam dat onvruchtbaarheid ontstaat. Bij (jonge) vrouwen kan de eierstok ontsteken, wat pijn veroorzaakt links of rechts in de onderbuik. Deze aandoeningen komen zelden voor.
Bof is besmettelijk vanaf 5 dagen voor de wang opzwelt tot 9 dagen daarna. Heel vaak zijn er al andere kinderen besmet voordat je weet dat een kind bof heeft. Na een week is de zwelling minder en nog een week later is men volledig genezen.
Een kind met bof gaat best niet naar het kinderdagverblijf of naar school tot het zich beter voelt. Omdat bof zeer besmettelijk is, zelfs vóór het verschijnen van symptomen, zal dit het verspreiden van de ziekte niet tegenhouden. Na besmetting duurt het 2 tot 3 weken voordat men ziek wordt.
De vaccinatie tegen bof is opgenomen in het vaccinatieschema op een leeftijd van 12 maanden met een herhaling op een leeftijd van 10 tot 13 jaar (in het vijfde leerjaar). Het vaccin is een drievoudig combinatievaccin tegen mazelen, bof en rodehond. De bescherming van het bofvaccin kan op lange termijn afnemen en de bofcomponent uit het drievoudige vaccin wekt de minste immuniteit op. Hierdoor kunnen ook gevaccineerde kinderen bof krijgen, maar dan minder ernstig.
Jongvolwassenen die niet of onvolledig gevaccineerd werden en de ziekte niet doormaakten, moeten een vaccinatie overwegen wanneer ze reizen naar landen waar bof veel voorkomt of wanneer ze kinderen wensen. Vrouwen mogen de eerste maand na deze vaccinatie niet zwanger worden. Zwangere vrouwen krijgen het vaccin best niet.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de symptomen?
Bof begint vaak met koorts. Doordat de speekselklier ontstoken raakt, zwelt één wang (soms beide wangen) voor en onder het oor. Dit kan pijnlijk aanvoelen. Ook de speekselklieren onder de tong en in de keel kunnen ontsteken. Eten, kauwen, slikken en de mond wijd open doen, is dan pijnlijk. Jonge kinderen hebben ook dikwijls een verkoudheid.
Na een week vermindert de zwelling en nog een week later is men volledig genezen. Bij kinderen die ingeënt zijn, is de kans klein dat ze erg ziek worden na contact met een kind dat bof heeft. Eén op de drie besmette kinderen, krijgt helemaal geen symptomen. Bof gaat dan ongemerkt voorbij.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
- Contacteer altijd je arts indien er een vermoeden van bof is.
- Laat je kind veel water drinken indien het koorts heeft.
- Zure smaakstoffen kunnen de speekselklieren zo prikkelen dat het pijn geeft. Probeer zure smaken dus te vermijden.
- Koude dranken of waterijsjes kunnen de pijn tijdelijk verlichten.
- Indien kauwen moeilijk is, geef je het kind best vloeibaar voedsel, zoals soep, yoghurt of andere melkproducten.
- Doe dunne kleding aan die losjes om het lichaam zit, wanneer er sprake is van koorts.
- Zorg dat het kind voldoende rust, maar hij/zij hoeft niet in bed te blijven.
- Laat kinderen hoesten en niezen in de handen en laat daarna de handen goed wassen.
- Snuit de neus met een zuivere papieren zakdoek en gooi deze na gebruik meteen weg.
- Pijnstillende en koortswerende middelen kunnen verlichting brengen. Vraag hiervoor raad aan je arts of apotheker. Tegen bof bestaan geen geneesmiddelen.
- Meld de besmetting op school of in het kinderdagverblijf zodat andere ouders weten dat hun kind misschien besmet is.
- Een kind met bof gaat best niet naar het kinderdagverblijf of naar school tot het zich beter voelt. Om reden van besmettelijkheid hoeft een kind met bof niet thuis te blijven. De ziekte is al besmettelijk voordat het kind zich ziek voelt.
- Indien je als volwassene bof krijgt, kan je best gedurende 2 weken, vanaf het begin van de symptomen, niet op plaatsen komen waar veel mensen zijn, bijvoorbeeld festivals, feesten, verenigingen, …
- De vaccinatie tegen bof is opgenomen in het vaccinatieschema op een leeftijd van 12 maanden met een herhaling op een leeftijd van 10 tot 13 jaar (in het vijfde leerjaar). Het vaccin is een drievoudig combinatievaccin tegen mazelen, bof en rodehond. De bescherming van het bofvaccin kan op lange termijn afnemen en de bofcomponent uit het drievoudige vaccin wekt de minste immuniteit op. Hierdoor kunnen ook gevaccineerde kinderen bof krijgen, maar dan minder ernstig. Het vaccin wordt gratis aangeboden en wordt toegediend via Kind en Gezin, het CLB, de huisarts of de kinderarts.
- Jongvolwassenen die niet of onvolledig gevaccineerd werden en de ziekte niet doormaakten, moeten een vaccinatie overwegen wanneer ze reizen naar landen waar bof veel voorkomt of wanneer ze kinderen wensen. Vrouwen mogen de eerste maand na deze vaccinatie niet zwanger worden.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Je dient altijd een arts te contacteren indien er een vermoeden van bof is.
Raadpleeg je arts:
- wanneer je kind minder dan de helft drinkt dan normaal.
Neem dringend contact op met je arts.
- Wanneer je kind of een volwassene bof heeft en:
- erg ziek is;
- suf wordt;
- moet braken;
- blijft huilen;
- klaagt over hoofdpijn.
- Wanneer je kind steeds zieker wordt.
- De koorts gaat niet weg na drie dagen.
- Je kind heeft het benauwd of gaat heel snel ademen.
- Mannen en vrouwen die besmet zijn, moeten bij pijn in de onderbuik contact opnemen met de arts, omdat dit kan wijzen op een ontsteking van de teelbal of eierstok.
- Indien je zwanger bent en in contact bent gekomen met iemand die bof heeft, terwijl je zelf niet of onvolledig ingeënt bent en deze ziekte ook niet hebt doorgemaakt.
- Wanneer je in de eerste maand na een vaccinatie zwanger bent geworden.
Lees meer
Lees minder