Mensen met een depressie zijn langere tijd somber. Deze somberheid is anders dan de verdrietige en sombere gevoelens die iedereen wel eens heeft, en die bij het leven horen. De sombere stemming is niet of nauwelijks te beïnvloeden.

Er zijn verschillende soorten depressies. Een depressie kan éénmalig zijn of terugkeren. Bij een chronische depressie houdt de depressieve stemming minstens twee jaar lang aan. Enkele gekende vormen van depressie zijn een ‘winterdepressie’ en een depressie na de bevalling (postnatale depressie).

Het hoofdkenmerk van elke soort depressie is dat iemand erg somber is en/of nergens plezier en interesse in heeft. In het algemeen wordt gesproken van een depressie wanneer iemand:

• langer dan twee aaneengesloten weken, iedere dag, het grootste deel van de dag last heeft van een depressieve stemming en/of duidelijke vermindering van interesse of plezier;
• daarnaast minimaal een aantal ‘andere’ klachten heeft;
• onder de klachten te lijden heeft of hinder heeft van de klachten, zowel privé als op het werk.

Andere klachten, naast de depressieve stemming:

Gedachten en gevoelens

• prikkelbaarheid;
• angst;
• schaamte- en schuldgevoel;
• onzekerheid;
• idee dat alles zinloos is;
• schuldgevoelens;
• concentratieproblemen;
• piekeren;
• uitstellen van beslissingen;
• denken aan de dood.

Lichamelijk

• slaapstoornissen;
• eetproblemen;
• gespannenheid;
• lusteloos, weinig energie;
• onrust;
• hoofdpijn;
• minder of geen behoefte aan seks.

Gedrag

• contact vermijden;
• minder of niets meer doen;
• zichzelf verwaarlozen.

De behandeling is afhankelijk van de ernst van de depressie (licht, matig, ernstig). Veel lichte depressies herstellen vanzelf na enkele weken. Behandeling is dan niet nodig. Bij ernstige of langdurige klachten kan behandeling bestaan uit psychotherapie en/of medicatie. Wanneer therapie en medicatie niet aanslaan, kan bij een ernstige depressie elektronconvulsieve therapie (ECT) helpen.

Lees meer

Lees minder

Er is bijna nooit één oorzaak van een depressie. Mogelijke oorzaken zijn:

Psychisch

• persoonlijke kenmerken (weinig zelfvertrouwen, perfectionistisch);
• negatief denken;
• ervaringen uit het verleden.

Sociaal

• langdurige stress;
• weinig contact met anderen;
• financiële problemen;
• geen of vervelend werk.

Lichamelijk

• medicatie;
• overmatig gebruik van alcohol of drugs;
• erfelijke aanleg;
• hormonen.

Lees meer

Lees minder

Enkele tips om zelf aan de slag te gaan:

• Vaak helpt het om er met anderen over te praten. Leg hen uit hoe je je voelt. De meeste mensen hebben hier begrip voor.
• Gun jezelf de tijd om ingrijpende ervaringen te verwerken. Sta jezelf toe om verdrietig of boos te zijn. Stel niet te hoge eisen aan jezelf.
• Probeer regelmaat in je leven te houden:
  
  
• Ga op normale tijden naar bed.
• Sta op tijd op en kleed je aan.
• Eet drie keer per dag, op vaste tijden (en drink liever geen alcohol).
  
  
• Zorg voor afleiding en ontspanning door dingen te doen die je prettig vindt.
• Zorg ook voor extra lichaamsbeweging, bijvoorbeeld door dagelijks een halfuur te wandelen of fietsen, zwemmen of tuinieren.
• Ga bij vrienden langs, ook al zie je er tegenop. Een regelmatige dagindeling met wat lichamelijke activiteit en sociale contacten helpt bij een depressie. Blijf dus niet alleen maar thuis zitten.

In sommige gevallen is het raadzaam een arts te raadplegen.

Lees meer

Lees minder

Enkele tips:

• Zoek informatie op over depressie.
• Aanvaard de situatie.
• Praat wat meer over vroeger, zoek activiteiten die de persoon vroeger leuk vond.
• Zorg voor een luisterend oor.
• Blijf praten. Spreek ook over je eigen gedachten en gevoelens.
• Schakel tijdig hulp in van anderen. Vermijd dat je zelf overbelast raakt. Probeer je eigen bezigheden zoveel mogelijk te behouden.
• Let op signalen die op neiging tot zelfdoding kunnen wijzen.

Lees meer

Lees minder

Contacteer je arts wanneer je jezelf herkent in de kenmerken van een depressie.

De arts zal samen met je de mogelijke behandelingen bespreken en kan je eventueel doorverwijzen voor gespecialiseerde hulpverlening (psychiater).

Neem direct contact met je arts indien:

• je zelfmoordgedachten hebt;
• je voor je eigen beslist hebt uit het leven te stappen.

Lees meer

Lees minder

Lees minder

Lees meer

Enkele tips om zelf aan de slag te gaan

• Vaak helpt het om er met anderen over te praten. Leg hen uit hoe je je voelt. De meeste mensen hebben hier begrip voor.
• Gun jezelf de tijd om ingrijpende ervaringen te verwerken. Sta jezelf toe om verdrietig of boos te zijn. Stel niet te hoge eisen aan jezelf.
• Probeer regelmaat in je leven te houden:
• Ga op normale tijden naar bed.
• Sta op tijd op en kleed je aan.
• Eet drie keer per dag op vaste tijden (en drink liever geen alcohol).
• Zorg voor afleiding en ontspanning door dingen te doen die je prettig vindt.
• Zorg ook voor extra lichaamsbeweging, bijvoorbeeld door dagelijks een halfuur te wandelen of fietsen, zwemmen of tuinieren.
• Ga bij vrienden langs, ook al zie je er tegenop. Een regelmatige dagindeling met wat lichamelijke activiteit en sociale contacten helpt bij een depressie. Blijf dus niet alleen maar thuis zitten.

In sommige gevallen is het raadzaam een arts te raadplegen.

Samenleven met iemand met een depressie, enkele tips

• Zoek informatie op over depressie.
• Aanvaard de situatie.
• Praat wat meer over vroeger, zoek activiteiten die de persoon vroeger leuk vond.
• Zorg voor een luisterend oor.
• Blijf praten. Spreek ook over uw eigen gedachten en gevoelens.
• Schakel tijdig hulp in van anderen. Vermijd dat je overbelast raakt. Probeer je eigen bezigheden zoveel mogelijk te behouden.
• Let op signalen die op zelfmoord kunnen wijzen.

Voortekenen herkennen

Meestal zijn er voortekenen. Wanneer je deze leert herkennen, kun je een nieuwe depressie beter aanpakken en misschien zelfs voorkomen. Hieronder een opsomming van mogelijke voortekenen:

minder zelfvertrouwen, minder initiatief nemen, minder plezier hebben in dingen, minder goed kunnen concentreren, kritisch zijn voor zichzelf, zelfmedelijden krijgen, minder energie hebben, minder zin in seks, aan zelfdoding denken, somberheid, pessimisme, minder aandacht voor uiterlijk, slecht slapen, minder eetlust, meer alcohol drinken, snel geïrriteerd zijn,….

Enkele tips om voortekens te leren herkennen:

• Leer van de vorige keer. Hoe ging het bij een eerdere depressie?
• Hoe ging het mis?
• Waarmee begon het?
• Wat waren de eerste tekenen?
• Zoek informatie op over depressie. Door meer te weten te komen over depressie in het algemeen, is het goed mogelijk dat je ‘nieuwe’ kanten van uw eigen depressie leert kennen.
• Houd een dagboek bij. Noteer hierin regelmatig uw gedachten en gevoelens. Zo wordt je meer bewust van wat er allemaal in je omgaat.
• Praat met iemand die je vertrouwt. Het is een manier om jezelf beter te leren kennen en stil te staan bij hoe het eigenlijk met je gaat.
• Zoek eventueel professionele hulp. Door af en toe een gesprek te hebben met de huisarts, psychotherapeut of psycholoog kan je praten over hoe het met je gaat en of er gevaar is voor een nieuwe depressie. Zij kunnen de eerste tekenen soms eerder herkennen dan jijzelf.

Als je het gevoel hebt dat je een depressie gaat krijgen, zoek dan meteen hulp.

Positiever leren denken

Mensen die depressief zijn, hebben vaak de neiging alleen de negatieve kanten van iets te zien. Het is belangrijk dat je de negatieve gedachten doorbreekt. Vaak blijken negatieve gedachten helemaal niet waar te zijn.

Tips om positief te denken:

• Denk na welke negatieve gedachten er in je omgaan. Voorbeelden zijn:
• ‘Ze wil niet met me uit, want ik ben saai….’.
• ‘Ik krijg die promotie toch niet…’.
• Bekijk deze gedachten eens goed.
• Is de gedachte eigenlijk wel waar?
• Waarom dacht ik zo?
• Helpt deze gedachte me mijn doel te bereiken, of houdt het me alleen maar tegen?
• Zet negatieve gedachten om in positieve, meer realistische gedachten. Begin met elke dag eens stil te staan bij wat er goed is gegaan. Bijvoorbeeld:
• ‘Ik had een leuk gesprek met een collega…’.
• ‘ik heb lekker gekookt….’.

Zorgen voor je lichaam

Zorg goed voor je lichaam, dan zul je je geestelijk ook beter gaan voelen.

Beweging
Sporten en bewegen kunnen helpen om je stemming te verbeteren. Ga wandelen, fietsen, zwemmen,… .

Voeding

• Eet gezond. Door slecht te eten voel je je futlozer en daardoor depressiever.
• Eten is lekker en leuk. Als je weinig eetlust hebt kan je wat experimenteren: andere ingrediënten, samen met anderen eten, tafel mooi dekken,… .
• Heel uitzonderlijk wordt een depressie veroorzaakt door een tekort aan bepaalde stoffen zoals bepaalde vitaminen of mineralen. Met een normale gevarieerde voeding krijg je voldoende van deze stoffen binnen. Voedingssupplementen hebben dan geen effect. Wanneer je je zorgen maakt over mogelijke tekorten, bespreek dit dan met je arts.
• Er lijkt een verband te zijn tussen vitamine D en depressie. De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht. Ga dus regelmatig naar buiten.

Slapen
Zorg voor een goede nachtrust:

• Probeer zoveel mogelijk op hetzelfde uur te gaan slapen en sta rond hetzelfde uur op. Een keertje later naar bed gaan of langer uitslapen is geen ramp.
• Vermijd ’s avonds koffie, cola en chocolade. Deze hebben een opwekkend effect.
• Alcohol doet je sneller inslapen maar heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van je slaap. Je slaap zal minder diep zijn en je zal sneller wakker worden.
• Ga ontspannen naar bed. Neem een bad, luister wat muziek, lees een boek,… .
• Slapen lukt beter als je je overdag lichamelijk hebt ingespannen. Dit betekent niet dat je moet gaan sporten. In de tuin werken is ook een vorm van beweging.
• Ga niet sporten vlak voor het slapen gaan.   
• Vermijd tv, gsm, tablet,… voor het naar slapen gaan.
• Blijf niet piekeren wanneer je niet kan inslapen. Sta op en doe even iets anders tot je je weer slaperig voelt.
• Zorg voor rust in de slaapkamer. Schakel toestellen die licht geven of geluid maken uit.
• Een goede matras en een goed hoofdkussen helpen om beter te slapen.
• Vermijd het gebruik van slaappillen. Deze mogen enkel tijdelijk gebruikt worden. Ze werken snel verslavend en kunnen bijwerkingen geven. Bovendien wordt de kwaliteit van de slaap minder: je slaapt wel, maar rust toch niet goed uit.
• Sommige antidepressiva hebben als bijwerking dat ze slaapproblemen kunnen veroorzaken. informeer je bij je apotheker.

Actief blijven

• Probeer actief te blijven, ook als je je moe of lusteloos voelt.
• Maak een dagprogramma. Dit kan je helpen om actief te blijven. Enkele tips:
• Wat je doet maakt niet uit, als je maar iets doet (afwassen, in de tuin werken,..).
• Maak het programma niet te vol.
• Maak de activiteiten op zichzelf niet te zwaar. Zeg bijvoorbeeld niet dat je het hele huis gaat schoonmaken, zeg liever dat je de douche grondig gaat poetsen.
• Het is niet erg wanneer het niet lukt om alles uit te voeren. Volgende keer beter.
• Zorg voor regelmaat. Probeer een vast tijdstip aan te houden voor het eten, het naar bed gaan en het opstaan. Dit geeft meer structuur en houvast.
• Voorkom dat je jezelf gaat verwaarlozen. Besteed tijd aan het nemen van een douche, haren wassen, scheren,… .
• Zoek steun in je omgeving. Probeer iemand te vinden met wie je af en toe open en eerlijk kan praten over je depressie.
• Sporten en bewegen kunnen helpen om je stemming te verbeteren. Ga wandelen, fietsen, zwemmen,… .

Seksualiteit

Mensen met een depressie hebben vaak minder zin in seks. Bedenk dat de depressie je problemen veroorzaakt en dat ze waarschijnlijk overgaan als de depressie verdwijnt. Wat je zelf kunt proberen:

• Probeer te praten met je partner over je seksuele problemen. Zo kan je misverstanden vermijden.
• Seks is meer dan geslachtsgemeenschap. Maak eventueel afspraken om elkaar een tijd lang wel te strelen, elkaar vast de pakken, te masseren,… maar geen gemeenschap te hebben.
• Als je denkt dat je seksuele problemen niet worden veroorzaakt door de depressie, spreek hier dan over met je arts. De arts kan onderzoeken of er misschien andere oorzaken zijn.

Als je depressie herstelt, zal waarschijnlijk ook de behoefte aan seks terugkeren. Indien je seksuele problemen ook na je depressie blijven bestaan, is er misschien een andere oorzaak. Spreek hierover met je  arts.

• Let op met de combinatie van alcohol en antidepressiva. Antidepressiva kunnen het effect van alcohol versterken. Overleg met je arts.
• Antidepressiva kunnen een negatieve invloed hebben op je concentratie en reactiesnelheid. Dit kan gevaarlijk zijn in het verkeer of bij het bedienen van gevaarlijke machines of apparaten. Bespreek dit met je arts.
• Tijdens zwangerschap en borstvoeding moet je extra voorzichtig zijn met medicatie. Indien je antidepressiva neemt en een zwangerschapwens hebt, bespreek dit dan met je arts.
• Mensen die regelmatig depressief zijn, krijgen soms het advies om antidepressiva te blijven slikken, ook als ze zich beter voelen. De depressieve gevoelens blijken dan minder snel terug te komen of minder hevig te zijn. Bespreek dit met je arts.
• Antidepressiva werken niet verslavend. Het is dus niet zo dat je er steeds meer van nodig heeft of er niet meer mee kunt stoppen. Wel kun je de klachten terugkrijgen wanneer deze nog niet zijn behandeld of aangepakt.  
• Stoppen met antidepressiva moet geleidelijk aan gebeuren. Plots stoppen kan klachten geven. Overleg met uw arts hoe je de medicatie geleidelijk kan afbouwen.

Lees minder

Lees meer