Wat is psoriasis?
Psoriasis is een huidaandoening, waarbij de huidcellen zich te snel delen. Hierdoor ontstaan er verdikte, rode, schilferende plekken op de huid. De aandoening is niet besmettelijk.
Psoriasisplekken kunnen over het hele lichaam voorkomen maar worden vooral gezien op ellebogen, knieën, de onderrug en de behaarde hoofdhuid. Plekken kunnen soms jeuken of pijnlijk zijn. De aangedane huid is meestal droog en stug, waardoor er makkelijker kloven ontstaan. Huidbeschadigingen kunnen weer leiden tot nieuwe psoriasisplekken. Soms zijn er ook nagelafwijkingen. De nagels kunnen dan putjes krijgen, verkleuren, dikker worden en loslaten. Een deel van de mensen met psoriasis krijgt ook gewrichtsontstekingen.
Er zijn verschillende vormen van psoriasis, elk met een kenmerkend uiterlijk. De meest voorkomende vorm is psoriasis vulgaris of plaquepsoriasis. Wanneer vooral gewrichtsklachten op de voorgrond treden, wordt er gesproken van artritis psoriatica.
Bij psoriasis wisselen perioden van tijdelijke verslechtering of verbetering van de huid elkaar af. De ernst van klachten kan erg variëren. Sommigen hebben enkel last van enkele plekjes, bij anderen wordt het volledige lichaam aangetast.
De aandoening kan niet genezen worden maar klachten zijn wel goed te behandelen. Psoriasisplekken worden meestal behandeld met zalven, crèmes en lotions (lokale therapie). Wanneer smeren alleen niet voldoende helpt, kan lichttherapie overwogen worden. Hierbij worden de psoriasisplekken belicht met speciale lampen. Bij ernstige vormen van psoriasis kunnen soms geneesmiddelen worden voorgeschreven (systemische therapie).
Psoriasis komt voor op alle leeftijden. Meestal begint het na de puberteit, maar ook baby’s en ouderen kunnen psoriasis ontwikkelen. De aandoening komt voor bij ongeveer twee tot drie procent van de bevolking.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
De oorzaak van psoriasis is niet gekend. Erfelijkheid zou een rol spelen. Kinderen met een ouder met psoriasis hebben ongeveer 10 procent kans om zelf psoriasis te krijgen. Wanneer beide ouders psoriasis hebben, is de kans ongeveer 50 procent.
Bepaalde factoren kunnen psoriasis uitlokken. Deze factoren zijn niet de oorzaak van psoriasis maar kunnen klachten wel uitlokken of verergeren.
- stress;
- infecties (bijvoorbeeld keelontsteking);
- bepaalde medicatie;
- hormonen;
- tabak;
- alcohol;
- huidbeschadigingen (wondjes);
- koud weer.
Daarnaast zijn er ook gunstige factoren die klachten helpen verminderen:
- zonlicht;
- warm weer;
- zout water;
- rust en ontspanning;
- huidverzorging.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
- Vermijd stress. Stress zou een uitlokkende factor voor psoriasisopflakkeringen kunnen zijn. Probeer eventueel wat relaxatieoefeningen aan te leren en regelmatig toe te passen.
- Vermijd huidbeschadiging (kneuzen, schaven of krabben). Houd je nagels kort. Vermijd uitdrogen van de huid door te heet of te lang douchen of baden.
- Gebruik twee keer per dag (of vaker) een vette crème. Dit helpt om de jeuk, de roodheid en de schilfering te verminderen.
- Vermijd te veel alcohol en opwekkende producten zoals koffie, cola enz. Overdreven gebruik ervan kan psoriasis verergeren.
- Vermijd spannende kledij. Draag best katoen, linnen of zijde.
- Vermijd te veel zon. Zonneslagen kunnen een uitbreiding van de letsels teweegbrengen. Een klein beetje zon kan wel een positief effect hebben.
- Door een gezonde levensstijl kunnen psoriasisklachten soms verminderen.
- Eet gezond en gevarieerd. Eet veel groenten, fruit en graanproducten en wees matig met verzadigde vetten.
- Stop met roken. Stoppen met roken kan bij veel mensen een verbetering van de klachten geven.
- Vermijd te veel alcohol en opwekkende producten zoals koffie, cola enzovoort. Overdreven gebruik ervan kan psoriasis verergeren.
- Sluit jezelf zeker niet op omwille van de psoriasis.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg een arts bij symptomen die kunnen wijzen op psoriasis. De arts zal je eventueel doorverwijzen naar een huidspecialist (dermatoloog).
Volg strikt het advies van je behandelend arts in verband met het gebruik van zalven, crèmes of eventuele geneesmiddelen. Ga regelmatig op controle om het verloop van je psoriasis op te volgen en de verdere behandeling te bespreken.
Lees meer
Lees minder
Psoriasis: algemeen
- Vermijd stress. Stress zou een uitlokkende factor voor psoriasisopflakkeringen kunnen zijn. Probeer eventueel wat relaxatieoefeningen aan te leren en regelmatig toe te passen.
- Vermijd huidbeschadiging (kneuzen, schaven of krabben). Houd je nagels kort. Vermijd uitdrogen van de huid door te heet of te lang douchen of baden.
- Gebruik twee keer per dag (of vaker) een vette crème. Dit helpt om de jeuk, de roodheid en de schilfering te verminderen.
- Vermijd te veel alcohol en opwekkende producten zoals koffie, cola enz. Overdreven gebruik ervan kan psoriasis verergeren.
- Vermijd spannende kledij. Draag best katoen, linnen of zijde.
- Vermijd te veel zon. Zonneslagen kunnen een uitbreiding van de letsels teweegbrengen. Een klein beetje zon kan wel een positief effect hebben.
- Door een gezonde levensstijl kunnen psoriasisklachten soms verminderen.
- Eet gezond en gevarieerd. Eet veel groenten, fruit en graanproducten en wees matig met verzadigde vetten.
- Stop met roken. Stoppen met roken kan bij veel mensen een verbetering van de klachten geven.
- Vermijd te veel alcohol en opwekkende producten zoals koffie, cola enzovoort. Overdreven gebruik ervan kan psoriasis verergeren.
- Sluit jezelf zeker niet op omwille van de psoriasis.
Psoriasis: huidverzorging
Gebruik zalf en crèmes
- Smeer dun.
- Smeer alleen op de aangedane plekken.
- Smeer regelmatig, liefst op vaste tijdstippen.
- Gebruik geen crèmes met cortisonen om de droge huid soepel te maken. Er zijn andere zalven of crèmes die je daarvoor wel onbeperkt mag gebruiken.
- Gebruik producten niet langer dan voorgeschreven door uw arts.
- Stop niet ineens met het smeren van een bepaald product. Klachten kunnen hierdoor nog heviger terugkomen. Overleg steeds met je arts.
- Was je handen altijd meteen na het insmeren.
Huidbeschadiging voorkomen
- Voorkom dat je huid droog wordt.
- Vermijd prikkels zoals een wollen trui of andere irriterende stoffen. Draag best katoen, linnen of zijde.
- Gebruik geen wasverzachter.
- Vermijd zweten. Zet de temperatuur in huis niet de hoog, kleed je niet te warm aan een douche onmiddellijk na het sporten.
- Plaats eventueel waterbakjes aan de verwarming om een droge lucht in huis te vermijden.
- Draag eventueel katoenen handschoenen tijdens het slapen om te voorkomen dat je je gaat krabben tijdens de nacht.
- Houd je vingernagels kort en schoon.
- Bij hevige jeuk:
- Koel de huid.
- Wrijf of klop op de huid in plaats van te krabben.
- Zoek afleiding.
Wassen
- Ga niet dagelijks in bad of de douche. Bij het wassen spoel je het natuurlijke vetlaagje van de huid weg en droogt de huid dus uit.
- Ga niet te lang in bad of de douche en gebruik geen heet water. Het water is bij voorkeur niet warmer dan 30°C.
- Kies voor geschikte bad- en doucheproducten. Vraag meer advies aan je apotheker.
- Voeg olie toe aan het badwater en spoel de huid niet af na het baden.
- Een zoutwaterbad kan heilzaam zijn. Je kunt hiervoor gewoon keukenzout of zeezout gebruiken. Ongeveer 500 gram zout op een vol ligbad is voldoende.
- Dep de huid droop in plaats van te wrijven met een handdoek.
- Smeer de huid na het wassen meteen in met een zalf of vette crème. Informeer bij je arts of apotheker welke producten geschikt zijn.
Verzorging haar en hoofdhuid
- Vraag advies aan je arts of apotheker voor een geschikte shampoo.
- Soms kan de hoofdhuid een bepaalde shampoo verdragen maar je handen niet. Draag dan plastic handschoenen bij het wassen van de haren.
- Neem je shampoo mee naar de kapper, zodat het risico op extra klachten wordt vermeden.
- Verdun de shampoo voor het wassen eventueel met water. Zo voorkom je soms dat de huid teveel uitdroogt.
- Spoel de haren goed na met water, zodat er geen shampooresten achterblijven die kunnen gaan irriteren.
- Gebruik een crèmespoeling enkel in de puntjes en de lengte van het haar.
- Gebruik stylingproducten die zo weinig mogelijk alcohol bevatten.
- Bij het scheren:
- Elektrisch scheren (droog) heeft de voorkeur op nat scheren. De kans op wondjes is dan kleiner en bovendien droogt nat scheren de huid meer uit.
- Gebruik geen aftershave met alcohol. Een eau de toilette geeft minder huidirritatie dan een aftershave.
Zonnen en zwemmen
- Een beetje zon kan een ontstekingsremmende werking hebben op de huid. Zonnen heeft echter ook risico’s zoals verbranding, huidveroudering of zelfs huidkanker.
- Bouw de blootstelling aan zonlicht geleidelijk op. De straling van een zonnebank (ultraviolette B straling) is niet hetzelfde als de straling van de zon (ultraviolette A straling). Naar de zonnebank gaan is dus geen goede voorbereiding op een zonvakantie.
- Stel kinderen niet teveel bloot aan zonlicht.
- Blijf tussen 12u en 15u uit de zon.
- Bescherm je huid met kledij. Je gezicht een hoofdhuid kun je beschermen met een hoed.
- Bescherm je huid met een zonnemelk.
- Kies een hoge beschermingsfactor.
- Kies voor een product dat zowel tegen UV-A als UV-B licht beschermt. Vraag meer advies aan je apotheker.
- Kies een product dat geschikt is voor een gevoelige huid (minder geur– en kleurstoffen).
- Zonnemelk mag maximum één jaar bewaard worden. Daarna verliezen de producten hun werking.
- Smeer jezelf minstens een half uur voor je naar buiten gaat in.
- Bescherming kan snel verdwijnen door wrijving, zweten of contact met zand. Smeer de huid regelmatig opnieuw in.
- Gebruik watervaste zonnemelk, deze spoelen niet af in water. Na het afdrogen moet je je wel opnieuw insmeren omdat het product verdwijnt door wrijving.
- Draag een zonnebril om je ogen te beschermen.
- Gebruik een lippenbalsem voor je lippen.
- Zwemmen in een gewoon zwembad is soms moeilijk bij mensen met psoriasis. Chloor in het water kan de gevoelige huid prikkelen en uitdrogen.
- Smeer de huid vooraf in met vaseline of een neutrale zalf. Dit kan uitdroging en irritatie helpen voorkomen.
- Neem meteen na het zwemmen een douche om de alle restjes chloor van de huid te verwijderen.
- Smeer de huid meteen na het douchen goed in.
Lees minder
Lees meer