Bij een CVA (cerebrovasculair accident) is de bloedtoevoer naar de hersenen verstoord met blijvende hersenschade tot gevolg.  Een andere naam voor een CVA is een beroerte.  Een CVA kan onder twee vormen voorkomen, een herseninfarct of een hersenbloeding.

De hersenen zijn het regelcentrum van het lichaam, van waaruit allerlei lichaamsfuncties worden aangestuurd. Hiervoor hebben de hersenen continu voedingsstoffen en zuurstof nodig, die via het bloed worden aangevoerd.
Bij een herseninfarct wordt de bloedtoevoer naar de hersenen afgesloten door een bloedklonter.
Bij een hersenbloeding ontstaat er een scheur of barst in een bloedvat van de hersenen, waardoor er bloed in het hersenweefsel  lekt.  In beide gevallen krijgen de hersenen te weinig zuurstof en voedingsstoffen en vallen bepaalde lichaamsfuncties uit. Afhankelijk van het hersengedeelte dat wordt aangetast, treden er  symptomen, of uitvalverschijnselen, op:

• dubbelzien of uitval zicht aan één of aan beide ogen;
• onduidelijk spreken, niet uit woorden komen;
• gevoelloosheid of zwakte aan één kant van het lichaam;
• verlamming in het gezicht (scheve mond);
• verslikken in eten of drinken;
• evenwichtsverlies;
• hevige hoofdpijn;
• duizeligheid.

Bij ongeveer 80 procent van de beroertes is er sprake van een herseninfarct, in de overige 20 procent van de gevallen gaat het om een hersenbloeding. Ongeveer één op drie patiënten met een herseninfarct hebben eerder al een TIA, of voorbijgaande beroerte, gehad. Bij een TIA treden dezelfde symptomen op maar is de bloedtoevoer maar tijdelijk afgesloten en zullen de symptomen snel verdwijnen.

In België krijgen ongeveer 52 personen per dag een CVA. Er treedt blijvende hersenschade op met belangrijke gevolgen voor zowel de patiënt als de omgeving. De schade is bij iedere patiënt anders en is afhankelijk van het deel van de hersenen en de omvang van het hersenweefsel dat beschadigd werd.

Mogelijke lichamelijke gevolgen zijn:

• verlamming aan de linker of rechterkant van het lichaam.
• uitval zicht aan één of beide ogen of dubbelzien.
• een scheef gezicht (hangend ooglid of scheve mond).
• slikproblemen.
• afasie, een taalstoornis (moeite met lezen, schrijven en begrijpen wat anderen zeggen).
• dysartie, een spraakstoornis (onduidelijk spreken).
• incontinentie.
• apraxie (moeite met uitvoeren bepaalde handelingen).
• agnosie (niet meer herkennen van voorwerpen of personen).
• vermoeidheid.
• concentratieproblemen.

Naast lichamelijke klachten kan een beroerte ook gevolgen hebben op sociaal en emotioneel vlak:

• karakterveranderingen;
• verandering seksuele relatie met partner;
• verlies van zelfstandigheid;
• gevoelens van frustratie, woede, machteloosheid;
• depressie.

Lees meer

Lees minder

Herseninfarct
Bij een herseninfarct wordt een deel van de hersenen afgesloten door een bloedstolsel in een slagader van de hersenen. Bloedstolsels ontstaan meestal als gevolg van atherosclerose of hartritmestoornissen.

Atherosclerose is een proces waarbij er vetafzettingen (plaques) worden gevormd tegen de binnenwand van de bloedvaten in het lichaam. Bij het ouder worden neemt het aantal en de grootte van de plaques toe en raken de bloedvaten steeds meer vernauwd.  Een vernauwing op zichzelf zal meestal niet leiden tot een TIA of een herseninfarct. Een plaque, in slagader van de hersenen of elders in het lichaam, kan echter ook scheuren. Hierbij worden er bloedstolsels gevormd die via de bloedstroom worden meegevoerd. De bloedstolsels kunnen weer uiteenvallen of ze kunnen in een (vernauwde) slagader blijven steken en zo de bloedtoevoer naar de hersenen blokkeren.

Plaquevorming treedt bij iedereen op maar een aantal risicofactoren versnellen het proces en verhogen zo ook het risico op een herseninfarct:

• roken;
• hoge bloeddruk (hypertensie);
• hoge cholesterol;
• overgewicht;
• diabetes;
• erfelijkheid;
• geslacht;
• leeftijd.

De vorming van bloedstolsels kan ook het gevolg zijn van hartritmestoornissen. Hierbij worden er bloedstolsels gevormd in het hart die meegevoerd worden met de bloedstroom en vervolgens de bloedtoevoer naar de hersenen blokkeren.

Hersenbloeding
Een hersenbloeding kan optreden in de hersenen zelf (intracerebrale bloeding) of rond het hersenweefsel (subarachnoïdale bloeding).

In veel gevallen kan er via onderzoek geen duidelijke oorzaak aangetoond worden. Factoren zoals leeftijd, hoge bloeddruk, diabetes en atherosclerose spelen een rol. Soms kan er wel een duidelijke oorzaak gevonden worden, zoals een aangeboren misvorming van de bloedvaten of een gescheurd aneurysma. Een aneurysma ontstaat wanneer een zwakke plek in een bloedvat (meestal aangeboren) onder hoge druk uitrekt, met een uitstulping van het bloedvat tot gevolg. Een hoge bloeddruk en atherosclerose versnellen de vorming van een aneurysma.

Lees meer

Lees minder

Na een beroerte volgt er in veel gevallen een periode van revalidatie en herstel. Dit kan emotioneel een zware periode zijn voor jou en je naaste omgeving. Hierbij kan het helpen om te praten met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Via patiëntenverenigingen (zie meer weten) kan je in contact komen met lotgenoten.

Een combinatie van medicatie en een gezonde levensstijl  kan de kans op een nieuwe beroerte sterk doen dalen. Concrete maatregelen voor een gezonde levensstijl zijn:

• Stop met roken.
• Als je te zwaar bent, probeer dan af te vallen.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… .
• Vermijd stress. Stress vergroot de kans op hart- en vaataandoeningen.
• Laat je begeleiden door een arts. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven (hoge bloeddruk, cholesterol,…), neem deze dan stipt in.
• Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt.
• Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
• Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
• Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
• Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
• Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
• Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis  (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
• Wees matig met zout.
• Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.

Lees meer

Lees minder

Bij een beroerte treden er plots klachten, of uitvalverschijnselen, op. Verwittig onmiddellijk de hulpdiensten bij volgende verschijnselen:

• Spreken van wartaal, niet goed uit woorden komen.
• Uitval zicht aan één of beide ogen of dubbelzien.
• Plots geen kracht meer hebben in een arm of been.
• Gezicht trekt plots scheef (hangend ooglid of mondhoek).
• Duizeligheid, verstoord evenwicht.

Wacht niet tot de klachten verdwijnen. Hoe meer tijd er verloren gaat, hoe groter de hersenschade.

Lees meer

Lees minder

Wanneer u na een beroerte in het ziekenhuis komt, zullen er meteen enkele onderzoeken uitgevoerd worden. Er zal een CT-scan of een MRI-scan gemaakt, waarbij de halsslagaders in beeld worden gebracht. Dit om te bepalen of u een herseninfarct of een hersenbloeding heeft gehad. Enkele andere gebruikelijke onderzoeken zijn:

Duplex (doppler) onderzoek
Via dit onderzoek worden de bloedvaten  in beeld gebracht en wordt de stroomsnelheid van het bloed gemeten. Tijdens het onderzoek wordt er een geleidende gel op de huid aangebracht. Vervolgens worden er via een echoscoop geluidsgolven uitgezonden. Het bloed dat door de slagaders stroomt zal de geluidsgolven weerkaatsen. De verandering in toonhoogte kan via een dopplerapparaat omgezet worden in beelden.

Angiografie
Er worden röntgenbeelden gemaakt van de halsslagaders.

Electrocardiogram (ECG)
Er wordt een filmpje gemaakt van het hart, waarbij de activiteit van het hart wordt weergegeven in een soort grafiek met golvende lijnen.

Een herseninfarct wordt meestal verder behandeld met medicatie. Bij een sterke vernauwing van de halsslagaders, door atherosclerose, kan de arts een operatie (atherectomie) overwegen waarbij de plaque wordt verwijderd. Een andere mogelijke behandeling bij vernauwing, is dotteren. Hierbij wordt een leeg ballonnetje ingebracht en opgeblazen op de plaats van de vernauwing. Vervolgens wordt er ook een buisje (stent) ingebracht om het bloedvat open te houden.

Een hersenbloeding kan in sommige gevallen operatief behandeld worden. Dit is enkel  mogelijk wanneer de plaats en de oorzaak van de bloeding gekend zijn.

Lees meer

Lees minder

Lees minder

Lees meer

Na een beroerte volgt er in veel gevallen een periode van revalidatie en herstel. Dit kan emotioneel een zware periode zijn voor je en je naaste omgeving. Hierbij kan het helpen om te praten met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Via patiëntenverenigingen (zie nuttige adressen) kun je in contact komen met lotgenoten.

Een combinatie van medicatie en een gezonde levensstijl kan de kans op een nieuwe beroerte sterk doen dalen. Hieronder enkele tips.

• Stop met roken. Bepaalde stoffen in sigarettenrook beschadigen de binnenwand van de bloedvaten, wat kan leiden tot atherosclerose. Roken verhoogt daarnaast de bloeddruk en heeft een ongunstig effect op het cholesterolgehalte.
• Indien je te zwaar bent, probeer dan af te vallen. Overgewicht heeft een schadelijk effect op de bloedvaten aangezien het vaak samengaat met een te hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte en diabetes.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… . Beweging verlaagt het gewicht en het cholesterolgehalte en heeft een gunstige invloed op de bloeddruk.
• Een hoge bloeddruk verhoogt de kans op een scheurtje in de wand van het bloedvat en vormt zo een grote risicofactor voor hart- en vaataandoeningen. Laat uw bloeddruk regelmatige controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge bloeddruk, neem deze dan stipt in.
• Overmatig cholesterol zet zich vast op de binnenkant van de bloedvaten (vorming plaques). Laat het cholesterolgehalte in je bloed controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge cholesterol, neem deze dan stipt in.
• Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt. Een ontregeling van de bloedsuiker, leidt op termijn tot beschadiging van de bloedvaten.
• Vermijd stress. Stress verhoogt de kans op hart- en vaataandoeningen.
• Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
• Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
• Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
• Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
• Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
• Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis  (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
• Wees matig met zout.
• Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.

Stoppen met roken is moeilijk. Daarom is het heel belangrijk dat je dit goed voorbereidt. Bedenk op voorhand wat voor jezelf de voordelen zijn van stoppen.
Denk ook eens na over wat je moeilijk vindt aan stoppen. Zo heb je van tevoren de moeilijke situaties (bijvoorbeeld op café) reeds doordacht. Je komt dan minder snel voor verrassingen te staan tijdens het stoppen.

• Vermijd stress. In zulke situaties, greep je vóór het stoppen met roken waarschijnlijk automatisch naar je sigaret.
• Vermijd alcohol. Alcohol en roken gaan bij een roker vaak samen. Het drinken van alcohol is dan met het roken verbonden geraakt en kan het verlangen naar roken oproepen.
• Zorg dat er geen sigaretten, aanstekers of asbakken meer in huis zijn als je stopt met roken. Anders maak je het jezelf onnodig moeilijk.
• Vermijd ruimtes waar gerookt wordt.
• Leg je stopdatum vast. Geef deze ook door aan je vrienden en familie. Zij kunnen je dan helpen. Ze weten dat je last hebt van het stoppen en hebben er begrip voor als je wat sneller geïrriteerd bent.
• Stop in één keer. Je hebt dan meer kans op succes. Als je een beetje blijft roken, blijft je lichaam gewend aan de nicotine. Je krijgt snel weer zin in een sigaret.
• Light sigaretten zijn ook geen alternatief, want ook in deze zit er uiteraard tabac.

Als je nog maar net gestopt bent, zul je vaak nog zin krijgen om te roken. Zulke momenten duren meestal niet langer dan enkele minuten. Je kunt het vergelijken met een golf: hij komt op, bereikt zijn hoogtepunt en ebt weg. Na verloop van tijd worden de periodes tussen de momenten waarop je zin hebt om te roken steeds groter. De zin in roken neemt dus af. Het komt erop aan die momenten goed door te komen en dit lukt het best door met trucs de aandacht af te leiden.

• Doe iets anders als je trek krijgt in een sigaret. Bel iemand op, maak een wandeling, onderneem iets. Eet een stuk fruit, drink een glas water, zucht een paar maal diep en houd even de adem in, voordat je weer langzaam uitblaast, alsof je inhaleert.
• Concentreer je op een taak die je volledige aandacht vereist.
• Denk vooral niet: "Eentje maakt niet uit" of "Ik heb er wel één verdiend." Probeer die negatieve gedachten te vermijden en stel positieve gedachten in de plaats: "Ik heb het roken niet nodig om in een betere stemming te komen" of " Ik rook nu al zoveel dagen/ weken niet, dat wil ik volhouden."
• Beloon jezelf! Een beloning geeft iets extra positiefs aan het niet-roken. Geef jezelf ook regelmatig een compliment. Je hebt alle reden om heel trots op jezelf te zijn.
• Blijf alert. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!
• Leef van dag tot dag. Zeg tegen jezelf: "Vandaag rook ik niet!" Maak je nog geen zorgen over morgen.
• De Tabak Stop Lijn is een gratis telefoonnummer voor informatie en advies over stoppen met roken: 0800 111 00. Surf ook eens naar www.tabakstop.be.

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer